ΑΠΡΟΣΜΕΝΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ!

Ο λόγος για τα μικρά σκαντζοχοιράκια που επισκέφθηκαν την τάξη μας, τη στόλισαν με τη ομορφιά τους και έδωσαν φθινοπωρινές νότες παρέα με τα φυλλαράκια τους!

Ας μάθουμε όμως λίγα πράγματα για το αξιαγάπητο αυτό ζωάκι....

Οι σκαντζόχοιροι ξεχωρίζουν εύκολα από τα μυτερά αγκάθια τους, που έχουν μήκος περίπου 2 εκατοστά και χρώμα απαλό κίτρινο με ραβδώσεις. Πρόκειται για τρίχες που έχουν γίνει σκληρές με την προσθήκη κερατίνης. Τα αγκάθια αυτά δεν έχουν δηλητήριο και, μπορούν εύκολα να αφαιρεθούν από το ζώο. Καθώς ο σκαντζόχοιρος μεγαλώνει, κατά το πρώτο έτος της ηλικίας του, χάνει τα απαλά αγκάθια που είχε κατά τη γέννησή του και τα αντικαθιστά με μεγαλύτερα και σκληρότερα. Τα αγκάθια τα χάνει και από στρες ή ασθένεια. Ο λαιμός, το πρόσωπο και η κοιλιά του σκαντζόχοιρου καλύπτονται από μαλακές τρίχες που έχουν χρώμα κιτρινωπό ή λευκωπό. Τα πόδια του έχουν δάχτυλα που καταλήγουν σε νύχια δυνατά και γαμψά. Οι σκαντζόχοιροι βγάζουν διάφορες φωνές, και δεν επικοινωνούν μόνο με γρυλλίσματα και ρουθουνίσματα, αλλά και με δυνατά τσιρίγματα (ανάλογα με το είδος). Το θηλυκό είναι λίγο πιο παχύ και πιο μακρύ από το αρσενικό και έχει πιο μακρύ ρύγχος (φυλετικός διμορφισμός). Όλοι οι σκαντζόχοιροι είναι βασικά νυκτόβιοι, παρότι διάφορα είδη μπορεί να βγαίνουν και κατά τη διάρκεια της ημέρας.Οι σκαντζόχοιροι του δάσους έχουν σχετικά λίγους εχθρούς, κυρίως πουλιά και ειδικότερα κουκουβάγιες, αλλά και νυφίτσες και σκύλους και φίδια, τα μικρότερα είδη όπως ο μακρώτις σκαντζόχοιρος έχουν ως επιπλέον εχθρούς τις αλεπούδες, τους λύκους και τις μαγκούστες. Όλοι οι άγριοι σκαντζόχοιροι μπορούν να πέσουν σε χειμέρια νάρκη, αν και δεν το κάνουν όλοι. Το αν θα το κάνουν εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την αφθονία του φαγητού και το είδος τους.Ο σκαντζόχοιρος είναι σχεδόν παμφάγος. Τρώει έντομα, σαλιγκάρια, βατράχια, αυγά, φίδια, κουφάρια, μανιτάρια, χόρτα, ρίζες, μούρα, πεπόνια και καρπούζια Οι σκαντζόχοιροι έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής σχετικά με το μέγεθός τους (ένα ποντίκι ζει 2 έτη και ένας μεγάλος αρουραίος 3-5 έτη). Τα μεγαλόσωμα είδη σκαντζόχοιρου ζουν 4-7 χρόνια ελεύθερα (μερικά έχουν αναφερθεί ότι ζουν έως και 16 χρόνια). Τα μικρόσωμα είδη ζουν ελεύθερα 2-4 χρόνια και 4-7 χρόνια σε αιχμαλωσία. Στην αιχμαλωσία ζουν περισσότερο επειδή δεν υπάρχουν εχθροί και η δίαιτα είναι ελεγχόμενη. Η αναπαραγωγή του σκαντζόχοιρου γίνεται την άνοιξη, η περίοδος κύησης είναι 40-58 ημέρες. Στην αρχή του καλοκαιριού, το θηλυκό γεννά 3-6 μικρά (3-4 γεννούν τα μικρά είδη, και 5-6 τα μεγαλύτερα). Τα μικρά έχουν μέγεθος 6 εκατοστά, το χρώμα τους είναι λευκό γκριζωπό και τα αγκάθια τους είναι κοντά και μαλακά. Υπάρχουν πολλές ασθένειες που είναι κοινές στους σκαντζόχοιρους, και συχνά είναι θανατηφόρες, όπως καρκίνος, ασθένειες του ήπατος, καρδιαγγειακές ασθένειες, και σύνδρομο του τρεμουλιαστού σκαντζόχοιρου.Τα αυτοκίνητα αποτελούν σοβαρή απειλή για τους σκαντζόχοιρους. Πολλές φορές τους πατούν ενώ εκείνοι προσπαθούν να διασχίσουν το δρόμο.

Αλλά ο μεγαλύτερος εχθρός του σκαντζόχοιρου είναι ο άνθρωπος με τα εντομοκτόνα. Οι σκαντζόχοιροι που τρώνε έντομα γεμάτα εντομοκτόνο παρουσιάζουν πεπτικά προβλήματα και τελικά πεθαίνουν.

Όλοι οι σκαντζόχοιροι μπορούν να τυλιχτούν σε σφιχτή μπάλα, και με τη βοήθεια υποδόριων μυών να κάνουν τα αγκάθια τους να πεταχτούν προς τα έξω. Πάντως, η αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου προστασίας εξαρτάται από τον αριθμό των αγκαθιών, και καθώς μερικοί σκαντζόχοιροι της ερήμου έχουν εξελιχθεί ώστε να μεταφέρουν λιγότερο βάρος, είναι πιθανότερο να προσπαθήσουν να διαφύγουν τρέχοντας ή ακόμα και να επιτεθούν στον εισβολέα, τρυπώντας τον με τα αγκάθια τους, και ν' αφήσουν τη μέθοδο της μπάλας ως τελευταία λύση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικοί εχθροί για διαφορετικά είδη: ενώ οι σκαντζόχοιροι του δάσους έχουν σχετικά λίγους εχθρούς, κυρίως πουλιά και ειδικότερα κουκουβάγιες, αλλά και νυφίτσες και σκύλους και φίδια, τα μικρότερα είδη όπως ο μακρώτις σκαντζόχοιρος έχουν ως επιπλέον εχθρούς τις αλεπούδες, τους λύκους και τις μαγκούστες.

Όλοι οι σκαντζόχοιροι είναι βασικά νυκτόβιοι, παρότι διάφορα είδη μπορεί να βγαίνουν και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για ένα μεγάλο διάστημα της ημέρας ο σκαντζόχοιρος κοιμάται, είτε κάτω από κάποιο βράχο ή θάμνο ή σε μια τρύπα στο χώμα. Μερικά είδη μπορεί να έχουν διαφορετικές συνήθειες, αλλά οι περισσότεροι σκαντζόχοιροι σκάβουν καταφύγια στο χώμα.
Όλοι οι άγριοι σκαντζόχοιροι μπορούν να πέσουν σε χειμέρια νάρκη, αν και δεν το κάνουν όλοι. Το αν θα το κάνουν εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την αφθονία του φαγητού και το είδος τους. Η διαδικασία έχει ως εξής: Το φθινόπωρο, στρώνουν μια φωλιά με βρύα και φύλλα κάτω από ένα δένδρο και πέφτουν σε χειμερία νάρκη, που διαρκεί ως το Μάρτιο ή τον Απρίλιο. Η θερμοκρασία του σώματος τους στην περίοδο αυτή πέφτει στους 5,5 βαθμούς C.
Παρότι ανήκει στην οικογένεια των εντομοφάγων, ο σκαντζόχοιρος είναι σχεδόν παμφάγος. Τρώει έντομα, σαλιγκάρια, βατράχια, αυγά, φίδια, κουφάρια, μανιτάρια, χόρτα, ρίζες, μούρα, πεπόνια και καρπούζια. Ο αφγανικός σκαντζόχοιρος, όταν ξυπνάει από τη χειμέρια νάρκη τρέφεται βασικά με μούρα. Περιστασιακά έχουν ειδωθεί σκαντζόχοιροι να ψάχνουν για σκουλήκια μετά τη βροχή. Παρότι οι σκαντζόχοιροι του δάσους, οι πιο γνωστοί στους Ευρωπαίους, είναι κυρίως εντομοφάγοι, αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για τα άλλα είδη.
Σε περιοχές όπου ζουν άγριοι σκαντζόχοιροι, συχνά τους καλοδέχονται στους κήπους ως φυσικά παρασιτοκτόνα. Πολλοί άνθρωποι αφήνουν έξω φαγητό για να τους δελεάσουν. Παρότι οι σκαντζόχοιροι παρουσιάζουν δυσανεξία στη λακτόζη, τρώνε με όρεξη τυρί, γάλα και γενικότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουν. Ο αφρικανικός πυγμαίος σκαντζόχοιρος πάντως μπορεί να φάει μια μικρή μερίδα τυριού κότατζ ως συμπλήρωμα στο διαιτολόγιό του. Οι γατοτροφές και σκυλοτροφές είναι καλύτερες από τα γαλακτοκομικά (για τον σκαντζόχοιρο), αλλά συχνά έχουν και οι δυο πολύ υψηλό ποσοστό λιπαρών και πολύ χαμηλό ποσοστό πρωτεϊνών. Είναι καλύτερα να αφήνουμε στον σκαντζόχοιρο μια μικρή λιχουδιά, ώστε να του μένει πολλή όρεξη για τα παράσιτα του κήπου.